جزئیات نرخ صفر و معافیت‌های ماده 132 قانون مالیات مستقیم

ماده 132 قانون مالیات مستقیم یک معافیت و نرخ صفر مالیاتی 5 ساله از تاریخ اخذ مجوز را باشروط زیر برای فعالین اقتصادی در نظر گرفته است:

• مودی شخص حقوقی غیر دولتی باشد.
• فعالیت‌های تولیدی یا معدنی که از وزارتخانه‌های مربوط به حوزه فعالیت پروانه بهره برداری یا قرارداد استخراج و فروش دریافت نموده باشند.
• ماده 132 قانون مالیات مستقیم درآمد خدماتی بیمارستان‌ها، هتل‌ها و مراکز اقامتی گردشگری را نیز پوشش می‌دهد.
• شرط مهم استفاده از نرخ صفر، ارائه تسلیم اظهارنامه مالیاتی عملکرد، دفاتر قانونی، اسناد و مدارک حسابداری حسب مورد، برای درآمدهای خود به ترتیب مقرر در قانون مالیات مستقیم و در زمان مشخص‌شده به سازمان امور مالیاتی است.

نرخ صفر ماده 132 در حالت عادی 5 سال اول کسب و کار شما را از زمان شروع کار یا صدور مجوز تحت پوشش قرار می‌دهد. با اینحال برخی موارد می‌توانند این فرصت مالیاتی را تا 10 سال نیز افزایش دهند:

• نرخ صفر مالیاتی در مناطق کمترتوسعه یافته بجای 5 سال 10 سال است. کمتر توسعه یافتع بودن منطقه را حتما از چند مرجع استعلام نمایید و در نهایت نیز پاسخ‌ها را با اداره امور مالیاتی محل وقوع کسب و کار مطابقت دهید.
• اگر در زمان استفاده از نرخ صفر ماده 132 قانون مالیات مستقیم، هرسال تعداد پرسنل خود را نسبت به سال گذشته 50 درصد افزایش دهید، یکسال بیشتر می‌توانید از این نرخ صفر استفاده نمایید. البته این افزایش بوضوح باید در لیست بیمه شما منعکس شده باشد. ممکن است ماموران مالیات مدارک بیشتری از شما بخواهند. از آنجایی که شرایط احراز این بند دستخوش تغییرات می‌گردد، توصیه می‌کنیم در مورد آن با یک مشاور مالیاتی مشورت نمایید.

نرخ صفر مالیاتی با توجه به سرمایه ثبتی (بند ت ماده 132)

• شرکت‌های مستقر در مناطق آزاد و شهرک‌های صنعتی می‌توانند دوسال بیشتر از سایرین از نرخ صفر ماده 132 قانون مالیات مستقیم استفاده نمایند.
• نرخ صفر ماده 132 برای فعالان مستقر در مناطق اقتصادی و شهرک‌های صنعتی مناطق محروم یا کمتر توسعه یافته می‌توانند به مدت سه سال بیشتر از سایرین است.
• اگر در مناطق کمتر توسعه یافته هستید، تا زمانیکه درآمد مشمول مالیات شما به دو برابر سرمایه ثبتی و پرداختی شما برسد، می‌توانید از نرخ صفر ماده 132 استفاده نمایید. پس از آن مالیات شما را بصورت عادی و با نرخ 25 درصد ماده 105 محاسبه می‌نمایند.
• در سایر مناطق پس از اتمام زمان نرخ صفر ماده 132، نیمی از درآمد شما همچنان تا رسیدن میزان کل درآمد مشمول مالیات به سرمایه ثبتی و پرداخت شده، با نرخ صفر محاسبه می‌گردد.

تفاوت معافیت مالیاتی با نرخ صفر مالیات چیست؟

اگر شرایط بالا را دارید، مالیات شما را تا 5 سال با نرخ صفر محاسبه می‌کنند. نرخ صفر بدین معناست که شما موظف به ارائه اظهارنامه و انجام تمامی تکالیف مالیاتی خود هستید. این معافیت تنها برای اشخاص حقوقی یا همان شرکت‌ها قابل استفاده است. پس اگر قصد دارید از آن‌ها استفاده نمایید، باید فعالیت خود را درقالب شرکت و شخص حقوقی آغاز نمایید. اشخاص حقوقی یا همان شرکت‌ها هم موظف به انجام تمامی تکالیف قانونی نظیر معاملات فصلی، پلمپ دفاتر، ارائه سود و زیان و … هستند.

این موضوع همه را نیز در نظر داشته باشید که ماده 132 قانون مالیات مستقیم در مورد درآمد شرکت صحبت می‌کند. آنچه با نرخ صفر محاسبه می‌گردد مالیات درآمد شماست. از نظر ارزش افزوده تمامی شرکت‌ها موظف به دریافت و پرداخت مالیات بر ارزش افزوده و ارائه اظهارنامه عملکرد مربوط به آن هستند. تفاوت معافیت مالیاتی با نرخ صفر دقیقا همینجاست. ما این عبارات را در محاورات روزانه بجای یکدیگر استفاده می‌کنیم اما برای رعایت صحیح قانون و پرهیز از اشتباهات هزینه‌ساز مالیاتی باید بدانیم که:

• نرخ صفر مالیاتی به معنای اینست که درآمد شما پس از ارائه اظهارنامه و بررسی آن توسط سازمان امور مالیاتی، بجای ضرائب معمول (25 درصد برای اشخاص حقوقی و ضرائب 15،20 و 25 برای اشخاص حقیقی) در صفر ضرب می‌گردد. این موارد را میتوانید در ماده 132 قانون مالیات مسقیم یا در ماده 81 مشاهده نمایید.
• معافیت مالیاتی اما در قانون ارزش افزوده تعریف می‌گردد. معافیت مالیاتی در قانون ارزش افزوده نیز با مودی کاری ندارد. این قانون برخی کالا‌ها را معاف از قانون مالیات برارزش افزوده می‌داند.

تغییرات ماده 132در لایحه اصلاح قوانین مالیات مستقیم سال 1402

لایحه پیشنهادی تغییرات قانون مالیات مستقیم در آبان 1402 منتشر گردید. هدف کلی این لایحه ایجاد دوباره سازوکار مالیات بر مجموع درآمد افراد است. در این قانون برخی معافیت‌های کلی کسب و کار‌ها لغو و در عوض برخی هزینه‌های شخصی افراد می‌تواند بطور شخصی بعنوان هزینه از مالیاتا آنها کسر گردد. به همین دلیل مواد قانونی زیادی دستخوش تغییر می‌شوند که ماده 132 قانون مالیات مستقیم هم یکی از آنهاست.

دولت در این لایحه پیشنهاد می‌کند تا ماده 31 قانون رفع موانع تولید اصلاح گردد. در ماده قانونی جدید 50 درصد از میزان سرمایه گذاری شرکت‌های غبردولتی با شرایط زیر می‌تواند بعنوان هزینه در مالیات عملکرد همان سال تاثیر بگذارد:

• سرمایه گذاری باید در بخش تولید، معدن، تاسیسات گردشگری، بیمارستان و مراکز درمانی باشد.
• منظور قانونگذار از تاسیسات گردشگری تنها متل، مهمانپذیر، هتل آپارتمان، زائرسرا و خانه مسافر است.
• این سرمایه گذاری حتما باید دارای مجوز از مراجع ذی‌ربط باشد.
• هدف سرمایه گذاری تاسیس، توسعه، بارسازی یا نوسازی واحد باشد.
• خرید دارایی ثابت باید صورت حساب الکترونیکی داشته باشد.
• 50 درصد بهای تمام شده دارایی ثابت با ویژگی‌های فوق (به استثنای زمین و خودرو) از تخفیف نرخ 132 قانون مالیات مستقیم بهرمند می‌گردد.
• این میزان در مناطق کمتر توسعه یافته تا 100 درصد قابل افزایش است.

متن ماده 132 قانون مالیات مستقیم

 درآمد ابرازي ناشي از فعاليت­هاي ‌توليدي و معدنی اشخاص حقوقی غيردولتی در واحدهای توليدی يا معدنی که از تاريخ اجراي ماده 132 قانون مالیات مستقیم از طرف‌ وزارتخانه‌هاي ذي‌ربط براي آنها پروانه بهره‌برداري صادر يا قرارداد استخراج و فروش منعقد می‌شود و همچنين درآمدهای خدماتي بيمارستان­ها، هتلها و مراکز اقامتی گردشگری اشخاص يادشده که از تاريخ مذکور از طرف مراجع قانوني ذی‌ربط براي آنها پروانه بهره­ برداری يا مجوز صادر می‌شود، از تاريخ شروع بهره‌برداري يا استخراج يا فعاليت به مدت پنج‌سال و در مناطق کمترتوسعه‌يافته به مدت ده‌ سال با نرخ صفر مشمول ماليات می‌باشد.

بند‌های ابتدایی ماده 132 قانون مالیات مستقیم

الف- منظور از ماليات با نرخ صفر روشي است که مؤديان مشمول آن مکلف به تسليم اظهارنامه، دفاتر قانونی، اسناد و مدارک حسابداری حسب مورد، برای درآمدهای خود به ترتيب مقرر در اين قانون و در مواعد مشخص‌شده به سازمان امور مالياتي کشور می‌باشند. سازمان مذکور نيز مکلف به بررسي اظهارنامه و تعيين درآمد مشمول ماليات مؤديان براساس مستندات، مدارک و اظهارنامه مذکور است. پس از تعيين درآمد مشمول ماليات مؤديان، ماليات آنها با نرخ صفر محاسبه می‌شود.

ب- ماليات با نرخ صفر براي واحدهاي توليدي و خدماتي و ساير مراکز موضوع ماده 132 قانون مالیات مستقیم که داراي بيش از پنجاه نفر نيروي کار شاغل باشند نیز وجود دارد. چنانچه در دوره معافيت، هرسال نسبت به سال قبل نيروي کار شاغل خود را حداقل پنجاه درصد (50%) افزايش دهند، به ازای هر سال افزايش کارکنان يک‌سال اضافه می‌شود. تعداد نيروي کار شاغل و همچنين افزايش اشتغال نيروي کار در هر واحد با تأييد وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعي و ارائه اسناد و مدارک مربوط به فهرست بيمه تأمين اجتماعي کارکنان محقق می­ شود. در صورت کاهش نيروی کار از حداقل افزايش مذکور در سال بعد که از مشوق مالياتی اين بند استفاده کرده باشند، ماليات متعلق در سال کاهش، مطالبه و وصول می‌شود. افرادی که بازنشسته، بازخريد و مستعفی می‌شوند کاهش محسوب نمی‌گردد.

پ- دوره برخورداري محاسبه ماليات با نرخ صفر براي واحدهاي اقتصادي مذکور موضوع اين ماده واقع در شهرکهاي صنعتي يا مناطق ويژه اقتصادي به مدت دو سال و در صورت استقرار شهرکهاي صنعتي يا مناطق ويژه اقتصادي در مناطق کمترتوسعه‌يافته، به مدت سه‌سال افزايش می‌يابد.

ت- شرط برخورداری از هرگونه معافيت مالياتی براي اشخاص حقيقي و حقوقي فعال در مناطق آزاد و ساير مناطق کشور تسليم اظهارنامه مالياتي در موقع مقرر قانونی است. اظهارنامه مالياتی اشخاص حقوقي شامل ترازنامه و حساب سود و زيان طبق نمونه‌ای است که توسط سازمان امور مالياتی تهيه می‌شود.

معافیت در مناطق کمتر توسعه یافته

ث- به منظور تشويق و افزايش سرمايه‌گذاری‌هاي اقتصادي در واحدهاي موضوع ماده 132 قانون مالیات مستقیم علاوه بر دوره حمايت از طريق ماليات با نرخ صفر حسب مورد، سرمايه‌گذاری در مناطق کمترتوسعه‌يافته و ساير مناطق به شرح زير مورد حمايت قرار میگيرد:

1-  معافیت ماده 132 قانون مالیات مستقیم در مناطق کمترتوسعه‌يافته:

ماليات سالهاي بعد از دوره محاسبه ماليات با نرخ صفر مذکور در صدر اين ماده تا زماني که جمع درآمد مشمول ماليات واحد به دو برابر سرمايه ثبت و پرداخت‌شده برسد، با نرخ صفر محاسبه می‌شود. بعد از آن، ماليات متعلقه با نرخهاي مقرر در ماده ‌(105) اين قانون و تبصره‌های آن محاسبه و دريافت می‌گردد.

2-  معافیت ماده 132 قانون مالیات مستقیم در سایر مناطق:

پنجاه ­درصد (50%) ماليات سالهای بعد از دوره محاسبه ماليات مذکور در صدر ماده 132 قانون مالیات مستقیم با نرخ صفر محاسبه می‌گردد. پنجاه‌ درصد (50%)  باقي‌مانده با نرخهاي مقرر در ماده‌ (105) قانون مالياتهاي مستقيم و تبصره‌هاي آن محاسبه و دريافت می‌شود. اين حکم تا زماني که جمع درآمد مشمول ماليات واحد، معادل سرمايه ثبت و پرداخت‌شده شود، ادامه می‌يابد. بعد از آن، صددرصد (100%) ماليات متعلقه با نرخهاي مقرر در ماده‌ (105)  اين قانون و تبصره‌های آن محاسبه و دريافت مي‌شود.

درآمد حمل و نقل اشخاص حقوقی غيردولتي، از مشوق مالياتي جزءهاي (1) و (2) اين بند برخوردار مي‌باشند. اشخاص حقوقی غيردولتي موضوع اين ماده که قبل از اين اصلاحيه تأسيس شده‌اند، درصورت سرمايه‌گذاری مجدد از مشوق اين ماده می‌توانند استفاده کنند.

هرگونه سرمايه‌گذاری که با مجوز مراجع قانوني ذي‌ربط به‌ منظور تأسيس، توسعه، بازسازي و نوسازی واحدهای مذکور برای ايجاد دارايی‌های ثابت به‌استثنای زمين هزينه می‌شود، مشمول حکم اين بند از ماده 132 قانون مالیات مستقیم است.

ج- استثناي زمين مذکور در انتهاي بند (ت) ، در مورد سرمايه‌گذاری اشخاص حقوقی غيردولتی در واحدهاي حمل و نقل، بيمارستان‌ها، هتلها و مراکز اقامتي گردشگری صرفاً به ميزان تعيين‌شده در مجوزهای قانونی صادرشده از مراجع ذی‌صلاح، جاری نمی‌باشد.

چ- درصورت کاهش ميزان سرمايه ثبت و پرداخت‌شده اشخاص مذکور که از مشوق مالياتی ماده 132 قانون مالیات مستقیم براي افزايش سرمايه استفاده کرده باشند، ماليات متعلق و جريمه‌های آن مطالبه و وصول می‌شود.

معافیت‌های ماده 132 برای شرکای خارجی

ح- درصورتي‌که سرمايه‌گذاری انجام‌شده موضوع ماده 132 قانون مالیات مستقیم با مشارکت سرمايه‌گذاران خارجي با مجوز سازمان سرمايه‌گذاري و کمکهاي اقتصادي و فني ايران انجام شود نیز مشوقی درنظر گرفته شده است. در اینصورت به‌ازاي هر پنج ‌درصد (5%) مشارکت سرمايه‌گذاري خارجي به ميزان ده‌ درصد (10%) به مشوق اين ماده به نسبت سرمايه ثبت و پرداخت‌شده و حداکثر تا پنجاه ‌درصد (50%) اضافه می‌شود.

خ- شرکتهای خارجی که با استفاده از ظرفيت واحدهاي توليدی داخلی در ايران نسبت به توليد محصولات با نشان معتبر اقدام کنند نیز مشمول تخفیف می‌گردند. برای این موضوع باید حداقل بيست‌ درصد (20%) از محصولات توليدی را صادر نمايند. در اینصورت از تاريخ انعقاد قرارداد همکاری با واحد توليد ايراني در دوره محاسبه ماليات با نرخ صفر واحد توليدي مذکور مشمول معافیت ماده 132 قانون مالیات مستقیم هستند. در صورت اتمام دوره مذکور، از پنجاه ‌درصد (50%) تخفيف در نرخ مالياتي نسبت به درآمد ابرازي حاصل از فروش محصولات توليدی در مدت مذکور در اين ماده برخوردار می‌باشند.

تفاوت معافیت‌ها در محدوده‌های جغرافیایی

د- نرخ صفر مالياتي و مشوقهاي موضوع ماده 132 قانون مالیات مستقیم شامل درآمد واحدهای توليدی و معدنی زیر نمی‌گردد:

• واحد‌های مستقر در شعاع يکصد و بيست کيلومتري مرکز استان تهران.
• واحد‌های مستقر پنجاه کيلومتري مرکز استان اصفهان.
• واحد‌های مستقر در سی کيلومتري مراکز ساير استان‌ها و شهرهای داراي بيش از سيصد هزار نفر جمعيت براساس آخرين سرشماري نفوس و مسکن.

واحدهای توليدی فناوري اطلاعات با تأييد وزارتخانه‌های ذی‌ربط و معاونت علمی و فناوری رئيس‌جمهور در هرحال از امتياز اين ماده برخوردار می‌باشند. همچنين ماليات واحدهای توليدی و معدني مستقر در کليه مناطق ويژه اقتصادی و شهرکهای صنعتي به استثنای مناطق ويژه اقتصادی و شهرکهای مستقر در شعاع يکصد و بيست کيلومتري مرکز استان تهران با نرخ صفر محاسبه می‌­گردد. این واحد‌ها از مشوقهاي مالياتي موضوع ماده 132 قانون مالیات مستقیم برخوردار هستند.

درخصوص مناطق ويژه اقتصادی و شهرکهای صنعتي يا واحدهای توليدی که در محدوده دو يا چند استان يا شهر قرار می‌گيرند، ملاک تعيين آیین نامه است. این آیین نامه حداکثر سه ماه پس از تصويب اين قانون با پيشنهاد مشترک وزارتخانه‌هاي صنعت، معدن و تجارت و امور اقتصادي و دارايي و سازمان مديريت و برنامه‌ريزی کشور و سازمان حفاظت محيط‌ زيست تهيه می‌گردد. آیین نامه پس از تصويب هيأت وزيران به سازمان امور مالیاتی ابلاغ می‌گردد.

ذ- فهرست مناطق کمتر توسعه‌يافته شامل استان، شهرستان، بخش و دهستان در سه‌‌ماهه اول در هر برنامه پنجساله، تهیه می‌گردد. این فهرست را سازمان مديريت و برنامه‌ريزي کشور با همکاري وزارت امور اقتصادي و دارايي با لحاظ شاخصهاي نرخ بيکاري و سرمايه‌گذاري در توليد ایجاد خواهد نمود. این فهرست به‌ تصويب هيأت وزيران مي‌رسد. تا ابلاغ فهرست جديد، فهرست برنامه قبلی معتبر است. تاريخ شروع فعاليت با تأييد مراجع قانونی ذی‌ربط، مناط اعتبار برای احتساب مشوقهی مناطق کمترتوسعه‌يافته است.

معافیت‌های هتل و خدمات مسافرت در ماده 132قانون مالیات مستقیم

ر- کليه تأسيسات ايرانگردي و جهانگردي که قبل از اجراي اين‌ماده پروانه بهره‌برداري از مراجع قانوني ذي‌ربط أخذ کرده باشند تا مدت شش‌ سال پس از تاريخ لازم‌الاجراشدن ماده 132 قانون مالیات مستقیم از پرداخت پنجاه‌ درصد (50%) ماليات بر درآمد ابرازی معاف هستند. حکم اين بند نسبت به درآمد حاصل از اعزام گردشگر به خارج از کشور مجری نيست.

ز- صد درصد (100%) درآمد ابرازی دفاتر گردشگری و زيارتی دارای مجوز از مراجع قانونی ذی‌ربط که از محل جذب گردشگران خارجی يا اعزام زائر به عربستان، عراق و سوريه تحصيل شده باشد با نرخ صفر مالياتی مشمول ماليات می‌باشد.

ژ- ماليات با نرخ صفر موضوع این قانون صرفاً شامل درآمد ابرازی به جز درآمدهاي کتمان‌شده است. اين حکم در مورد کليه احکام مالياتی با نرخ صفر منظور در اين قانون و ساير قوانين مجری است.

هزینه پژوهش و تحقیقات

س- معادل هزينه­‌هاي تحقيقاتی و پژوهشی اشخاص حقوقی خصوصی و تعاوني در واحدهای توليدی و صنعتی داراي پروانه بهره‌برداری از وزارتخانه‌های ذی‌ربط که در قالب قرارداد منعقده با دانشگاه‌ها يا مراکز پژوهشی و آموزش عالی دارای مجوز قطعي از وزارتخانه‌های علوم، تحقيقات و فناوري و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که در چهارچوب نقشه جامع علمی کشور انجام می­شود، مشروط بر اينکه گزارش پيشرفت سالانه آن به‌تصويب شورای پژوهشی دانشگاه‌ها و يا مراکز تحقيقاتی مربوطه برسد و ناخالص درآمد ابرازي حاصل از فعاليت‌های توليدي و معدنی آنها کمتر از پنج ‌ميليارد (5,000,000,000) ريال نباشد، حداکثر به ميزان ده‌ درصد (10%) ماليات ابرازی سال انجام هزينه مذکور بخشوده می‌شود. معادل مبلغ منظورشده به حساب ماليات اشخاص مذکور، به‌عنوان هزينه قابل قبول مالياتی پذيرفته نخواهد شد.

دستورالعمل اجرائي اين بند از ماده 132 قانون مالیات مسقیم با پيشنهاد سازمان امور مالياتي کشور به‌تصويب وزراي امور اقتصادي و دارايي، صنعت، معدن و تجارت، علوم، تحقيقات و فناوري و بهداشت، درمان و آموزش پزشکي می‌رسد.

تبصره ‌1- کليه معافيت­های مالياتی و محاسبه با نرخ صفر مالياتی مازاد بر قوانين موجود مذکور در ماده 132 قانون مالیات مستقیم از ابتداي سال 1395 اجراء می‌شود.

تبصره ‌2- آيين‌نامه اجرائی ماده 132 قانون مالیات مستقیم و بندهای آن حداکثر ظرف مدت شش‌ماه پس از ابلاغ قانون توسط وزارتخانه­های امور اقتصادی و دارايی و صنعت، معدن و تجارت با همکاری سازمان امور مالياتی کشور تهيه می‌­شود. این آیین نامه سپس به‌ تصويب هيأت‌وزيران می‌رسد.