در دنیای پیچیده حسابداری، دقت و صحت اطلاعات مالی از اهمیت بالایی برخوردار است. با این حال، وقوع اشتباهات، تغییر در رویه‌ها یا کشف موارد جدید در دوره‌های مالی گذشته امری اجتناب‌ناپذیر است. در اینجاست که مفهوم تعدیلات سنواتی به عنوان ابزاری برای اصلاح گذشته و ارائه تصویری شفاف‌تر از وضعیت مالی، مطرح می‌شود. تعدیلات سنواتی نه تنها به اصلاح اشتباهات گذشته کمک می‌کنند، بلکه در بهبود رویه‌های حسابداری و افزایش قابلیت اتکای صورت‌های مالی نیز نقش بسزایی دارند.
این مقاله مشاور مالیاتی به بررسی جامع تعدیلات سنواتی، از ماهیت و دلایل ایجاد آنها گرفته تا نحوه ثبت و تاثیرشان بر صورت‌های مالی می‌پردازد. هدف این مقاله ارائه راهنمایی جامع برای حسابداران و سایر ذینفعان در درک و مدیریت صحیح تعدیلات سنواتی است.
تعریف تعدیلات سنواتی و انواع آن
تعدیلات سنواتی به اصلاح اشتباهات حسابداری، تغییر در رویه‌های حسابداری و سایر موارد مربوط به دوره‌های مالی گذشته گفته می‌شود که پس از پایان دوره مالی و تهیه صورت‌های مالی شناسایی می‌شوند. این اصلاحات در حساب سود و زیان انباشته منعکس شده و بر صورت‌های مالی دوره‌های گذشته تاثیر می‌گذارند. هدف از تعدیلات سنواتی، ارائه تصویری دقیق‌تر و واقعی‌تر از وضعیت مالی شرکت در طول زمان است.
بیشتر بخوانید:
اعتراض به مالیات
رسیدگی به تراکنش‌های بانکی
جزئیات مالیات درآمد و ارزش افزوده فروش لوازم خانگی
در ادامه به انواع تعدیلات سنواتی و مثال برای هر کدام می‌پردازیم:
1. اصلاح اشتباهات حسابداری (Correction of Errors)
این نوع تعدیلات مربوط به اشتباهاتی است که به صورت ناخواسته در ثبت رویدادهای مالی دوره‌های گذشته رخ داده‌اند. این اشتباهات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- اشتباه در محاسبات: مانند محاسبه نادرست استهلاک، ذخیره مطالبات مشکوک‌الوصول یا مالیات.
- اشتباه در ثبت رویدادها: مانند ثبت نادرست مبلغ یک معامله یا ثبت آن در حساب اشتباه.
- نادیده گرفتن یک رویداد: مانند عدم ثبت هزینه‌ای که مربوط به دوره گذشته بوده است.
مثال: فرض کنید در سال مالی 1401، هزینه‌ای به مبلغ 10 میلیون ریال که مربوط به همان سال بوده، به اشتباه ثبت نشده است. در سال 1402، این اشتباه شناسایی می‌شود. برای اصلاح این اشتباه، باید مبلغ 10 میلیون ریال به عنوان تعدیل سنواتی در حساب سود و زیان انباشته سال 1402 ثبت شود و صورت‌های مالی سال 1401 نیز به صورت اصلاح‌شده ارائه گردد.
ماده 251 مکرر قانون مالیات مستقیم: مالیات ناعادلانه چیست؟
2. تغییر در رویه‌های حسابداری (Change in Accounting Policies)
گاهی اوقات شرکت‌ها تصمیم می‌گیرند رویه حسابداری خود را تغییر دهند. این تغییر می‌تواند به دلیل تغییر در استانداردهای حسابداری، بهبود رویه‌های داخلی یا دلایل دیگر باشد. تغییر در رویه حسابداری باید به صورت بأثر بر گذشته (Retrospective) اعمال شود، یعنی تاثیر آن بر دوره‌های گذشته نیز محاسبه و در صورت‌های مالی منعکس شود.
مثال: فرض کنید شرکتی در گذشته از روش FIFO (اولین صادره از اولین وارده) برای محاسبه موجودی کالا استفاده می‌کرده و اکنون تصمیم گرفته از روش میانگین موزون استفاده کند. برای اعمال این تغییر، باید تاثیر آن بر موجودی کالا و سود و زیان دوره‌های گذشته محاسبه و در صورت‌های مالی منعکس شود.
3. سایر موارد (Other Adjustments)
علاوه بر موارد فوق، ممکن است تعدیلات سنواتی به دلایل دیگری نیز ایجاد شوند، مانند:
- تغییر در برآوردهای حسابداری: مانند تغییر در برآورد عمر مفید دارایی‌ها یا نرخ بازده سرمایه‌گذاری.
- حل و فصل دعاوی حقوقی: که تاثیر مالی آن مربوط به دوره‌های گذشته باشد.
مثال: فرض کنید شرکتی در سال 1400 دعوایی حقوقی داشته که در سال 1402 به نفع شرکت خاتمه یافته و مبلغی به عنوان خسارت دریافت کرده است. اگر این خسارت مربوط به رویدادهای سال 1400 باشد، باید به عنوان تعدیل سنواتی در حساب سود و زیان انباشته سال 1402 ثبت شود.
نکات مهم در مورد تعدیلات سنواتی:
- تعدیلات سنواتی باید به طور جداگانه در صورت سود و زیان انباشته افشا شوند.
- تاثیر تعدیلات سنواتی بر سود خالص دوره‌های گذشته باید در یادداشت‌های توضیحی صورت‌های مالی افشا شود.
- در برخی موارد، ممکن است لازم باشد صورت‌های مالی دوره‌های گذشته به صورت اصلاح‌شده ارائه شوند.
با درک صحیح از مفهوم و انواع تعدیلات سنواتی، حسابداران می‌توانند صورت‌های مالی دقیق‌تر و قابل اتکاتری ارائه دهند که به تصمیم‌گیری‌های بهتر اقتصادی کمک می‌کند.
دلایل بروز تعدیلات سنواتی در حسابداری
آیا تا به حال فکر کرده‌اید که چگونه یک اشتباه کوچک یا یک تغییر ناگهانی در قوانین می‌تواند تمام محاسبات و برنامه‌ریزی‌های مالی یک شرکت را تحت تاثیر قرار دهد؟ دنیای حسابداری، با تمام دقت و ظرافتی که دارد، از این قاعده مستثنی نیست. گاهی اوقات، پس از بستن دفاتر و تهیه صورت‌های مالی، مواردی کشف می‌شوند که نیازمند اصلاح و بازنگری اطلاعات گذشته هستند. اینجاست که مفهوم “تعدیلات سنواتی” به عنوان ابزاری برای اصلاح گذشته و ارائه تصویری واقعی‌تر از وضعیت مالی، مطرح می‌شود. اما چه عواملی باعث بروز این تعدیلات می‌شوند و چرا این اصلاحات تا این حد اهمیت دارند؟ در ادامه به بررسی دقیق دلایل بروز تعدیلات سنواتی در حسابداری می‌پردازیم.
راهنمای جامع استاندارد شماره ۲ حسابداری: صورت جریان‌های نقدی
1. اصلاح اشتباهات حسابداری (Correction of Accounting Errors)
شاید مهم‌ترین دلیل برای تعدیلات سنواتی، وجود اشتباهات ناخواسته در ثبت و گزارشگری رویدادهای مالی دوره‌های گذشته باشد. این اشتباهات می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد:
- اشتباهات محاسباتی: مانند محاسبه نادرست استهلاک دارایی‌ها، ذخیره مطالبات مشکوک‌الوصول، مالیات یا سایر محاسبات مالی.
- اشتباهات در ثبت رویدادها: مانند ثبت نادرست مبلغ یک معامله، ثبت آن در حساب اشتباه یا عدم ثبت به موقع یک رویداد مالی.
- تفسیر نادرست استانداردهای حسابداری: درک نادرست از الزامات و ضوابط حسابداری می‌تواند منجر به ثبت نادرست رویدادها و در نتیجه نیاز به تعدیلات سنواتی شود.
مثال: فرض کنید شرکتی در سال گذشته، هزینه‌ای را به اشتباه به عنوان دارایی ثبت کرده است. این اشتباه در سال جاری کشف می‌شود. برای اصلاح این اشتباه، شرکت باید با انجام تعدیلات سنواتی، این هزینه را از حساب دارایی کسر و به حساب هزینه منتقل کند.
2. تغییر در رویه‌های حسابداری (Change in Accounting Policies)
گاهی اوقات شرکت‌ها به دلایل مختلفی مانند تغییر در استانداردهای حسابداری، بهبود رویه‌های داخلی یا الزامات قانونی، تصمیم به تغییر رویه حسابداری خود می‌گیرند. این تغییرات باید به صورت بأثر بر گذشته (Retrospective) اعمال شوند، به این معنی که تاثیر این تغییر بر دوره‌های گذشته نیز محاسبه و در صورت‌های مالی منعکس شود.
مثال: فرض کنید شرکتی در گذشته از روش FIFO (اولین صادره از اولین وارده) برای ارزش‌گذاری موجودی کالا استفاده می‌کرده و اکنون تصمیم گرفته از روش میانگین موزون استفاده کند. برای اعمال این تغییر، باید تاثیر آن بر موجودی کالا و سود و زیان دوره‌های گذشته محاسبه و به عنوان تعدیل سنواتی در صورت‌های مالی منعکس شود.
3. کشف اطلاعات جدید (Discovery of New Information)
گاهی اوقات اطلاعات جدیدی در مورد رویدادهای گذشته کشف می‌شود که در زمان تهیه صورت‌های مالی قبلی در دسترس نبوده است. این اطلاعات می‌تواند منجر به نیاز به تعدیلات سنواتی شود.
مثال: فرض کنید شرکتی در سال گذشته، دعوایی حقوقی داشته که نتیجه آن مشخص نبوده است. در سال جاری، دادگاه به نفع شرکت رای می‌دهد و مبلغ قابل توجهی به عنوان خسارت به شرکت پرداخت می‌شود. اگر این خسارت مربوط به رویدادهای سال گذشته باشد، باید به عنوان تعدیل سنواتی در حساب سود و زیان انباشته سال جاری ثبت شود.
4. تغییر در برآوردهای حسابداری (Change in Accounting Estimates)
برخی از اقلام حسابداری بر اساس برآوردها محاسبه می‌شوند، مانند عمر مفید دارایی‌ها، ذخیره مطالبات مشکوک‌الوصول یا نرخ بازده سرمایه‌گذاری. تغییر در این برآوردها می‌تواند منجر به تعدیلات سنواتی شود.
مثال: فرض کنید شرکتی در گذشته عمر مفید یک دارایی را 10 سال برآورد کرده بود، اما با توجه به اطلاعات جدید، تصمیم می‌گیرد عمر مفید آن را به 8 سال کاهش دهد. این تغییر در برآورد، منجر به افزایش استهلاک دارایی در دوره‌های گذشته و در نتیجه نیاز به تعدیلات سنواتی خواهد شد.
نحوه شناسایی و ثبت تعدیلات سنواتی در دفاتر
در دنیای پویای تجارت، اطلاعات مالی همچون قطب‌نمایی برای هدایت کسب‌وکارها عمل می‌کنند. اما گاهی اوقات، گرد و غبار زمان و اشتباهات ناخواسته، دقت این قطب‌نما را تحت تاثیر قرار می‌دهند. فرض کنید پس از بستن دفاتر سال مالی، متوجه اشتباهی در محاسبات سال قبل می‌شوید. چگونه می‌توانید این اشتباه را اصلاح کنید و اطمینان حاصل کنید که صورت‌های مالی شما تصویری واقعی از وضعیت مالی شرکت ارائه می‌دهند؟ اینجاست که “شناسایی و ثبت تعدیلات سنواتی” به عنوان ابزاری حیاتی برای اصلاح گذشته و شفاف‌سازی وضعیت فعلی، وارد عمل می‌شود. اما چگونه می‌توان این ردپاها را شناسایی و به درستی در دفاتر ثبت کرد؟ در ادامه به بررسی دقیق این موضوع می‌پردازیم.
نحوه شناسایی و ثبت تعدیلات سنواتی در دفاتر:
1. شناسایی تعدیلات سنواتی (Identification of Prior Period Adjustments)
اولین قدم، شناسایی مواردی است که نیازمند تعدیل سنواتی هستند. این موارد معمولاً پس از پایان دوره مالی و در طی فرآیندهای زیر شناسایی می‌شوند:
- حسابرسی داخلی و خارجی: حسابرسان در طی فرآیند حسابرسی، به دنبال اشتباهات و موارد مغایرت در صورت‌های مالی هستند که ممکن است منجر به تعدیلات سنواتی شود.
- بررسی و کنترل داخلی: واحدهای کنترل داخلی شرکت نیز به طور مستمر به بررسی صحت و دقت اطلاعات مالی می‌پردازند و ممکن است مواردی را شناسایی کنند که نیازمند تعدیل سنواتی باشد.
- تغییر در رویه‌های حسابداری: تصمیم به تغییر رویه حسابداری، مستلزم بررسی تأثیر آن بر دوره‌های گذشته و انجام تعدیلات سنواتی است.
- کشف اطلاعات جدید: اطلاعاتی که پس از پایان دوره مالی در مورد رویدادهای گذشته به دست می‌آید، ممکن است نیازمند تعدیل سنواتی باشد.
مثال: فرض کنید در سال 1402، حسابرسان متوجه می‌شوند که در سال 1401، استهلاک یک دارایی به اشتباه محاسبه شده است. این موضوع به عنوان یک تعدیل سنواتی شناسایی می‌شود.
2. محاسبه مبلغ تعدیل (Calculation of the Adjustment Amount)
پس از شناسایی مورد تعدیل، باید مبلغ دقیق آن محاسبه شود. این محاسبه باید با دقت و بر اساس استانداردهای حسابداری مربوطه انجام شود.
مثال: در مثال قبلی، باید مبلغ دقیق استهلاک صحیح برای سال 1401 محاسبه شود و تفاوت آن با مبلغ ثبت شده به عنوان مبلغ تعدیل سنواتی در نظر گرفته شود.
3. ثبت تعدیلات سنواتی در دفاتر (Recording Prior Period Adjustments in the Books)
تعدیلات سنواتی معمولاً در حساب “سود و زیان انباشته” ثبت می‌شوند. این ثبت به صورت زیر انجام می‌شود:
- برای افزایش سود (کاهش هزینه یا افزایش درآمد): حساب سود و زیان انباشته بستانکار می‌شود.
- برای کاهش سود (افزایش هزینه یا کاهش درآمد): حساب سود و زیان انباشته بدهکار می‌شود.
مثال: فرض کنید مبلغ استهلاک محاسبه شده به اشتباه، 5 میلیون ریال کمتر از مبلغ واقعی بوده است. برای اصلاح این اشتباه، باید حساب سود و زیان انباشته به مبلغ 5 میلیون ریال بستانکار شود.
ثبت دفتر روزنامه به این شکل خواهد بود:
4. افشای تعدیلات سنواتی در صورت‌های مالی (Disclosure of Prior Period Adjustments in Financial Statements)
تعدیلات سنواتی باید به طور جداگانه در صورت سود و زیان انباشته و یادداشت‌های توضیحی صورت‌های مالی افشا شوند. این افشا باید شامل موارد زیر باشد:
- شرح مختصری از ماهیت تعدیل
- مبلغ تعدیل و تأثیر آن بر سود خالص دوره‌های گذشته
- دلیل انجام تعدیل
مثال: در یادداشت‌های توضیحی صورت‌های مالی، باید توضیح داده شود که مبلغ 5 میلیون ریال به عنوان تعدیل سنواتی برای اصلاح استهلاک سال 1401 در حساب سود و زیان انباشته ثبت شده است.
تأثیر تعدیلات سنواتی بر صورت‌های مالی
صورت‌های مالی، به عنوان زبان تجارت، تصویری از وضعیت مالی و عملکرد یک شرکت در اختیار ذینفعان قرار می‌دهند. این صورت‌ها مبنای تصمیم‌گیری‌های مهمی برای سرمایه‌گذاران، اعتباردهندگان، مدیران و سایر ذینفعان هستند. اما چه اتفاقی می‌افتد وقتی اطلاعات مندرج در این صورت‌ها به دلیل اشتباهات گذشته یا تغییر در رویه‌های حسابداری، نیازمند اصلاح باشند؟ تعدیلات سنواتی، با هدف اصلاح این موارد، مستقیماً بر صورت‌های مالی تأثیر می‌گذارند و می‌توانند تصویری متفاوت از وضعیت مالی شرکت ارائه دهند. اما این تأثیر دقیقاً چگونه است و چه جنبه‌هایی از صورت‌های مالی را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟ در ادامه به بررسی دقیق تأثیر تعدیلات سنواتی بر صورت‌های مالی می‌پردازیم.
1. تأثیر بر صورت سود و زیان انباشته (Impact on Retained Earnings Statement)
مهم‌ترین تأثیر تعدیلات سنواتی بر صورت سود و زیان انباشته است. از آنجا که این تعدیلات مربوط به دوره‌های مالی گذشته هستند، مستقیماً بر مانده ابتدای دوره سود و زیان انباشته تأثیر می‌گذارند.
- افزایش سود: اگر تعدیل سنواتی منجر به افزایش سود دوره‌های گذشته شود (مثلاً به دلیل کاهش هزینه‌ها یا افزایش درآمدها)، مانده ابتدای دوره سود و زیان انباشته افزایش می‌یابد.
- کاهش سود: اگر تعدیل سنواتی منجر به کاهش سود دوره‌های گذشته شود (مثلاً به دلیل افزایش هزینه‌ها یا کاهش درآمدها)، مانده ابتدای دوره سود و زیان انباشته کاهش می‌یابد.
مثال: فرض کنید در سال 1402، مشخص می‌شود که در سال 1401، درآمدی به مبلغ 20 میلیون ریال به اشتباه ثبت نشده است. این موضوع منجر به افزایش سود سال 1401 و در نتیجه افزایش مانده ابتدای دوره سود و زیان انباشته در سال 1402 به مبلغ 20 میلیون ریال می‌شود.
گام به گام تا تهیه صورت سود و زیان: از صفر تا صد
صورت سود و زیان به روش تک مرحله‌ای با مثال
صورت سود و زیان به روش دو مرحله‌ای: کلید درک عملکرد مالی کسب‌وکار شما
2. تأثیر بر صورت‌های مالی دوره‌های گذشته (Impact on Prior Period Financial Statements)
در برخی موارد، به دلیل اهمیت تعدیلات سنواتی، لازم است صورت‌های مالی دوره‌های گذشته نیز به صورت اصلاح‌شده ارائه شوند. این کار به منظور ارائه اطلاعات مقایسه‌ای صحیح و جلوگیری از گمراهی استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی انجام می‌شود.
مثال: در مثال قبلی، اگر عدم ثبت درآمد 20 میلیون ریالی در سال 1401، تأثیر با اهمیتی بر تصمیم‌گیری‌های استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی داشته باشد، لازم است صورت‌های مالی سال 1401 نیز به صورت اصلاح‌شده و با لحاظ این درآمد ارائه شوند.
3. تأثیر بر نسبت‌های مالی (Impact on Financial Ratios)
تعدیلات سنواتی می‌توانند بر نسبت‌های مالی مختلف تأثیر بگذارند. این تأثیر به نوع تعدیل و مبلغ آن بستگی دارد. برخی از نسبت‌هایی که ممکن است تحت تأثیر قرار بگیرند عبارتند از:
- نسبت سودآوری: مانند نسبت بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) و نسبت بازده دارایی‌ها (ROA).
- نسبت‌های نقدینگی: مانند نسبت جاری و نسبت آنی.
- نسبت‌های اهرمی: مانند نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام.
مثال: در مثال قبلی، افزایش سود سال 1401 به دلیل تعدیل سنواتی، منجر به افزایش نسبت ROE و ROA در آن سال می‌شود.
4. تأثیر بر تصمیم‌گیری‌های اقتصادی (Impact on Economic Decisions)
تعدیلات سنواتی می‌توانند بر تصمیم‌گیری‌های اقتصادی ذینفعان تأثیر بگذارند. اطلاعات اصلاح‌شده و دقیق‌تر، مبنای بهتری برای تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری، اعطای اعتبار و سایر تصمیمات اقتصادی فراهم می‌کند.
مثال: اگر یک سرمایه‌گذار بر اساس صورت‌های مالی اصلاح‌نشده سال 1401، تصمیمی مبنی بر سرمایه‌گذاری در شرکت گرفته باشد، با مشاهده صورت‌های مالی اصلاح‌شده و افزایش سود شرکت، ممکن است در تصمیم خود تجدید نظر کند یا میزان سرمایه‌گذاری خود را افزایش دهد.
5. تأثیر بر اعتبار گزارشگری مالی (Impact on Financial Reporting Credibility)
وجود تعدیلات سنواتی، به ویژه اگر ناشی از اشتباهات با اهمیت باشد، می‌تواند بر اعتبار گزارشگری مالی شرکت تأثیر منفی بگذارد. تکرار تعدیلات سنواتی می‌تواند اعتماد سرمایه‌گذاران و سایر ذینفعان را به صحت و دقت اطلاعات مالی شرکت کاهش دهد.
در نتیجه، درک صحیح از تأثیر تعدیلات سنواتی بر صورت‌های مالی برای حسابداران، مدیران و سایر ذینفعان از اهمیت بالایی برخوردار است. این درک به آنها کمک می‌کند تا اطلاعات مالی را به درستی تفسیر کنند و تصمیمات آگاهانه‌تری اتخاذ نمایند.
ترازنامه حسابداری چیست؟ نکات کلیدی برای درک بهتر
آشنایی با مفاهیم پایه حسابداری به زبان ساده
مثال‌های عملی از تعدیلات سنواتی و نحوه ثبت آنها
در اینجا چند مثال عملی از تعدیلات سنواتی و نحوه ثبت آنها در دفاتر ارائه می‌شود:
مثال ۱: اشتباه در محاسبه استهلاک
- وضعیت: شرکتی در سال مالی ۱۳۹۹، استهلاک یک دستگاه را به اشتباه به مبلغ ۵۰ میلیون ریال ثبت کرده است. پس از بررسی‌های انجام شده در سال ۱۴۰۰، مشخص می‌شود که استهلاک صحیح باید ۶۰ میلیون ریال بوده باشد.
- نوع تعدیل: اصلاح اشتباه حسابداری
- مبلغ تعدیل: ۱۰ میلیون ریال (۶۰ میلیون – ۵۰ میلیون)
- نحوه ثبت: از آنجا که استهلاک در سال ۱۳۹۹ کمتر از میزان واقعی ثبت شده، سود آن سال بیشتر نشان داده شده است. برای اصلاح این موضوع، باید سود انباشته ابتدای دوره سال ۱۴۰۰ به مبلغ ۱۰ میلیون ریال کاهش یابد.
ثبت دفتر روزنامه در سال ۱۴۰۰:
| شرح | بدهکار (ریال) | بستانکار (ریال) |
| تعدیل سنواتی – اصلاح استهلاک سال ۱۳۹۹ | 10,000,000 | |
| سود و زیان انباشته | 10,000,000 |
توضیح: حساب تعدیل سنواتی بدهکار و حساب سود و زیان انباشته بستانکار می‌شود. این ثبت باعث کاهش سود انباشته ابتدای دوره سال ۱۴۰۰ و اصلاح صورت‌های مالی می‌شود.
مثال ۲: عدم ثبت هزینه مربوط به دوره قبل
- وضعیت: شرکتی در سال مالی ۱۴۰۱، صورتحسابی به مبلغ ۱۵ میلیون ریال مربوط به خدمات دریافتی در همان سال را دریافت نکرده و در نتیجه آن را ثبت نکرده است. این صورتحساب در سال ۱۴۰۲ دریافت می‌شود.
- نوع تعدیل: اصلاح اشتباه حسابداری (نادیده گرفتن یک رویداد)
- مبلغ تعدیل: ۱۵ میلیون ریال
- نحوه ثبت: از آنجا که هزینه در سال ۱۴۰۱ ثبت نشده، سود آن سال بیشتر نشان داده شده است. برای اصلاح این موضوع، باید سود انباشته ابتدای دوره سال ۱۴۰۲ به مبلغ ۱۵ میلیون ریال کاهش یابد.
ثبت دفتر روزنامه در سال ۱۴۰۲:
| شرح | بدهکار (ریال) | بستانکار (ریال) |
| تعدیل سنواتی – هزینه ثبت نشده سال ۱۴۰۱ | 15,000,000 | |
| سود و زیان انباشته | 15,000,000 |
مثال ۳: تعدیلات سنواتی و تغییر در روش محاسبه موجودی کالا
- وضعیت: شرکتی در گذشته از روش FIFO برای محاسبه بهای تمام شده موجودی کالا استفاده می‌کرده و در سال ۱۴۰۲ تصمیم می‌گیرد از روش میانگین موزون استفاده کند. پس از محاسبه، مشخص می‌شود که تغییر روش باعث افزایش موجودی کالا در پایان سال ۱۴۰۱ به مبلغ ۲۰ میلیون ریال می‌شود.
- نوع تعدیل: تغییر در رویه‌های حسابداری
- مبلغ تعدیل: ۲۰ میلیون ریال
- نحوه ثبت: از آنجا که تغییر روش باعث افزایش ارزش موجودی کالا و در نتیجه افزایش سود سال ۱۴۰۱ می‌شود، باید سود انباشته ابتدای دوره سال ۱۴۰۲ به مبلغ ۲۰ میلیون ریال افزایش یابد.
ثبت دفتر روزنامه در سال ۱۴۰۲:
| شرح | بدهکار (ریال) | بستانکار (ریال) | | :————————————– | | 20,000,000 | | تعدیل سنواتی – تغییر روش محاسبه موجودی | | 20,000,000 | | سود و زیان انباشته | 20,000,000 | |
مثال ۴: تغییر در برآورد عمر مفید دارایی
- وضعیت: شرکتی عمر مفید یک دستگاه را ۱۰ سال برآورد کرده بود. در سال ۱۴۰۳ با بررسی‌های جدید مشخص می‌شود که عمر مفید واقعی دستگاه ۸ سال است. این تغییر باعث افزایش استهلاک انباشته در سال‌های قبل به میزان ۱۲ میلیون ریال می‌شود.
- نوع تعدیل: تغییر در برآوردهای حسابداری
- مبلغ تعدیل: ۱۲ میلیون ریال
- نحوه ثبت: از آنجا که استهلاک در سال‌های قبل کمتر از میزان واقعی محاسبه شده، سود آن سال‌ها بیشتر نشان داده شده است. برای اصلاح این موضوع، باید سود انباشته ابتدای دوره سال ۱۴۰۳ به مبلغ ۱۲ میلیون ریال کاهش یابد.
ثبت دفتر روزنامه در سال ۱۴۰۳:
| شرح | بدهکار (ریال) | بستانکار (ریال) |
| تعدیل سنواتی – تغییر در برآورد عمر مفید | 12,000,000 | |
| سود و زیان انباشته | 12,000,000 |
