ماده 163 قانون مالیات مستقیم به مالیات علی الحساب قبل از پایان سال مالی تعلق دارد. این ماده شرایط خاصی را برای دریافت این نوع مالیات از برخی مو.دیان مطرح نموده است. بااینحال تشخیص اینکه کدام مودی مشمول این قانون است، از اختیارات راس سازمان امور مالیتی بوده است. اخیرا اما باتوجه به تنگتر شدن دایره مالیات ستانی، این اختیار تحت شرایط خاص به ادارات و حوزه‌های مالیاتی تفویض شده‌است.
متن ماده 163 قانون مالیات مستقیم
سازمان امور مالیاتی کشور مجاز است که مشمولان مالیات را در مواردی که مالیات آنان در موقع تحصیل درآمد کسر و پرداخت نمیشود کلا یا بعضا مکلف نماید در طول سال، مالیات متعلق به همان سال را به نسبتی از آخرین مالیات قطعی شده سنوات قبل یا به نسبتی از حجم فعالیت به طور علی‌الحساب پرداخت نمایند و در صورت تخلف علی‌الحساب مذکور طبق مقررات این قانون وصول خواهد شد. (مشاهده ماده در سایت سازمان امور مالیاتی)
لحن ماده 163 قانون مالیات‌های مستقیم کمی پیچیده به نظر می‌رسد. بطور خلاصه و به زبان ساده این ماده می‌گوید:
به طور خلاصه، این ماده می‌گوید که سازمان امور مالیاتی می‌تواند از بعضی افراد مالیات را به صورت پیش‌پرداخت یا علی‌الحساب بخواهد.
اما چرا؟
گاهی اوقات، مالیات یک فرد را نمی‌توانند در همان زمانی که درآمد کسب می‌شود، محاسبه و کسر کنند. برای مثال، ممکن است درآمد فرد نوسان زیادی داشته باشد یا محاسبه دقیق مالیات‌شان پیچیده باشد. در این موارد، سازمان امور مالیاتی برای اینکه مطمئن شود مالیات‌ها به موقع پرداخت می‌شوند، می‌تواند از فرد بخواهد که در طول سال مقداری از مالیاتش را به صورت پیش‌پرداخت پرداخت کند.
چه کسانی باید براساس ماده 163 قانون مالیات مستقیم مالیات علی‌الحساب پرداخت کنند؟
این ماده به سازمان امور مالیاتی اجازه می‌دهد که از افرادی که مالیات‌شان را به طور کامل در زمان کسب درآمد پرداخت نمی‌کنند، بخواهد که مالیات علی‌الحساب پرداخت کنند. این افراد می‌توانند اشخاص حقیقی یا حقوقی باشند.
نحوه محاسبه مالیات علی‌الحساب چگونه است؟
مالیات علی‌الحساب معمولاً بر اساس مالیات قطعی سال‌های قبل یا بر اساس میزان فعالیت فرد در طول سال محاسبه می‌شود. به عبارت دیگر، سازمان امور مالیاتی می‌تواند از فرد بخواهد که به نسبت مالیاتی که در سال‌های گذشته پرداخت کرده یا به نسبت درآمدی که در سال جاری کسب کرده، مالیات علی‌الحساب پرداخت کند.
چرا پرداخت مالیات علی‌الحساب مهم است؟
پرداخت مالیات علی‌الحساب به سازمان امور مالیاتی کمک می‌کند تا درآمدهای مالیاتی خود را به طور منظم دریافت کند و از فرار مالیاتی جلوگیری کند. همچنین، این کار به افراد کمک می‌کند تا برای پرداخت مالیات سالانه خود برنامه‌ریزی کنند.
در صورت عدم پرداخت مالیات علی‌الحساب چه اتفاقی می‌افتد؟
اگر فردی مالیات علی‌الحساب خود را پرداخت نکند، سازمان امور مالیاتی می‌تواند طبق قوانین موجود، اقدام به وصول این مالیات کند.
نکته مهم:
این ماده فقط به سازمان امور مالیاتی اجازه می‌دهد که در برخی موارد خاص از افراد بخواهد که مالیات علی‌الحساب پرداخت کنند. تا قبل از بخشنامه زیر تصمیم‌گیری در مورد اینکه چه افرادی باید مالیات علی‌الحساب پرداخت کنند و میزان این مالیات چقدر باشد، بر عهده سازمان امور مالیاتی بوده است.
ماجرای تفویض اختیار ماده 163 قانون مالیات های مستقیم چیست؟
تا اینجا عرض کردیم که برخی افراد در خطر مطالبه زودهنگام مالیات هستند. بااینحال اینکه این اتفاق برای چه کسانی می‌افتد را تنها خود سازمان امور مالیاتی تعیین می‌نمود. درواقع این سازمان بود که حوزه مالیاتی را مامور مطالبه مالیات زودهنگام پرودنه خاصی می‌نمود. بااینحال اکنون و با تفویض اختیار ماده 163 قانون مالیات مکرر، ماجرا تغییر شگرفی نموده‌است.
درواقع از اواسط شهریور 1403 هر حوزه مالیاتی خود موظف به یافتن افرادیست که باید این پروسه را طی نمایند. اجازه دهید در ادامه متن ماده را بررسینموده و آن را بیشتر تحلیل نماییم.
متن بخشنامه شماره: 230/44408/د با موضوع ماده 163
شماره: 230/44408/د
تاریخ: 1403/06/26
مدیران کل محترم امور مالیاتی …
موضوع: تفویض اختیار موضوع ماده 163 قانون مالیات های مستقیم
دراجرای مقررات ماده 163 قانون مالیات های مستقیم و با عنایت به نامه شماره 43553/200/د مورخ 1403/06/24 رئیس کل محترم سازمان، اختیار اجرای مقررات این ماده برای مودیان ابوابجمعی هر اداره کل با اولویت پرونده های بزرگ که دارای هریک از شرایط زیر می‌باشند، به مدیران کل امور مالیاتی تفویض می‌گردد.
-1 مودیانی که در اظهارنامه سال یا سال های قبل نسبت به اعمال معافیت، مشوق یا بخشودگی‌های مالیاتی اقدام و در رسیدگی ادارات امورمالیاتی مورد پذیرش واقع نشده است.
-2 مودیانی که با اعتراض به برگ مطالبه مالیات صادره، موجبات تطویل در فرآیند قطعیت و وصول مالیات را فراهم نموده و مابه التفاوت مالیات قطعی و ابرازی بیش از 100 درصد می باشد.
-3 مودیانی که نسبت به پرداخت یا ترتیب پرداخت بدهی مالیاتی خود اقدام ننموده و از طریق عملیات اجرایی نسبت به وصول آن اقدام شده است.
محمدتقی پاکدامن
معاون درآمدهای مالیاتی
بخشنامه به زبان ساده
این بخشنامه به زبان ساده یعنی سازمان امور مالیاتی به مدیران کل مالیاتی استان‌ها اختیار داده که در مورد برخی از مودیان مالیاتی خاص، بتوانند از ماده 163 قانون مالیات‌های مستقیم استفاده کنند و مالیات آن‌ها را به صورت علی‌الحساب دریافت کنند.
اما این مودیان خاص چه کسانی هستند؟
طبق این بخشنامه، سه دسته از مودیان مشمول این اختیار می‌شوند:
- مودیانی که معافیت یا تخفیف مالیاتی گرفته‌اند ولی بعداً مشخص شده که حق این کار را نداشته‌اند: این افراد باید مالیات بیشتری پرداخت کنند و سازمان می‌تواند برای تضمین این پرداخت، مالیات را به صورت علی‌الحساب دریافت کند.
- مودیانی که با اعتراض به برگ مطالبه مالیاتی، روند پرداخت مالیات را طولانی کرده‌اند و مبلغ مالیاتی که باید پرداخت کنند، خیلی بیشتر از مبلغی است که خودشان اعلام کرده‌اند: این افراد هم برای اطمینان از اینکه مالیات خود را پرداخت می‌کنند، باید مالیات علی‌الحساب بدهند.
- مودیانی که مالیات خود را پرداخت نکرده‌اند و سازمان امور مالیاتی برای وصول آن اقدام قانونی انجام داده است: این افراد هم به دلیل اینکه نشان داده‌اند به قوانین مالیاتی پایبند نیستند، باید مالیات علی‌الحساب بدهند.
چرا این بخشنامه صادر شده است؟
هدف از صدور این بخشنامه این است که سازمان امور مالیاتی بتواند مالیات‌های معوقه را زودتر وصول کند و از فرار مالیاتی جلوگیری کند. همچنین، این بخشنامه به سازمان امور مالیاتی کمک می‌کند تا درآمدهای مالیاتی خود را بهتر پیش‌بینی کند.
به طور خلاصه:
این بخشنامه به سازمان امور مالیاتی اختیار می‌دهد که در مورد برخی از مودیان خاص که احتمال فرار مالیاتی آن‌ها بیشتر است، مالیات را به صورت پیش‌پرداخت یا علی‌الحساب دریافت کند. این کار به دولت کمک می‌کند تا درآمدهای مالیاتی خود را زودتر وصول کند و از فرار مالیاتی جلوگیری کند.
مهم:
اگر شما جزو یکی از این سه دسته مودیان هستید، بهتر است با اداره امور مالیاتی منطقه خود تماس بگیرید تا اطلاعات دقیق‌تری در مورد وضعیت مالیاتی خود کسب کنید و یا با یک مشاور مالیاتی بطور جدی صحبت کنید.
